Hướng dẫn A-Z cách chăm sóc bệnh nhân ung thư tại nhà

Ung thư là một căn bệnh khó chữa trị, tuy nhiên hiện nay có rất nhiều người mắc phải căn bệnh này. Bệnh nhân ung thư đặc biệt cần sự chăm sóc của người thân tại nhà. Vì thế, người nhà bệnh nhân cần biết những kiến thức cơ bản cho việc chăm sóc bệnh nhân ung thư tại nhà.

1. Chăm sóc tâm lý cho bệnh nhân ung thư

Chấp nhận bệnh tình của mình là rất khó khăn với nhiều bệnh nhân. Vì vậy, vai trò của người nhà trong việc ủng hộ và cổ vũ tinh thần cho họ là vô cùng to lớn. Người nhà bệnh nhân có thể chăm sóc bệnh nhân ung thư về mặt thể chất theo những cách sau:

Trò chuyện

Bệnh nhân ung thư rất dễ buồn và bi quan về tình trạng sức khỏe của mình. Vì vậy, người nhà nên thường xuyên thăm hỏi, trò chuyện và chia sẻ với họ. Cần nói chuyện mỗi khi có thể và cố gắng lắng nghe, cảm thông với bệnh nhân. Những cuộc nói chuyện này sẽ giúp ích rất nhiều cho tình trạng sức khỏe của họ. 

Nhận ra các dấu hiệu bất ổn

Bệnh nhân ung thư sau khi biết về bệnh tình của mình có thể trải qua lo âu, tức giận, tuyệt vọng hay trầm cảm. Khi phát hiện các bất ổn trong cảm xúc của bệnh nhân, người nhà nên tìm kiếm sự giúp đỡ bên ngoài như tìm đến các chuyên gia và bác sĩ tâm lý. Người chăm sóc cũng có thể tìm kiếm các biện pháp giúp người bệnh thư giãn, giảm lo âu. Đặc biệt cần lưu ý những dấu hiệu cho thấy người bệnh muốn tự sát và thông báo cho những thành viên còn lại trong gia đình để cùng theo dõi.

Nếu người chăm sóc cảm thấy căng thẳng hay có các dấu hiệu trầm cảm, nên tìm cách cân bằng lại cảm xúc của bản thân. Người chăm sóc cũng nên được tư vấn, trị liệu tâm lý nếu cần.

Chấp nhận những khó khăn mới

Ung thư là một bệnh nghiêm trọng và ảnh hưởng toàn diện lên sức khỏe. Đặc biệt, bệnh nhân ung thư còn phải trải qua hóa trị và xạ trị nên sẽ gặp thêm nhiều khó khăn trong cuộc sống. Ví dụ, bệnh nhân có thể không còn cảm nhận được mùi vị của các món ăn ngon. Người nhà nên thấu hiểu, cảm thông và chấp nhận những khó khăn mới này.

Giúp bệnh nhân quay lại với những sở thích của họ

Dù người bệnh không đủ sức khỏe để tham gia những hoạt động yêu thích của họ như trước, người chăm sóc có thể tìm cách để họ vẫn là một phần của những hoạt động này. Điều này sẽ giúp bệnh nhân duy trì các kết nối với bên ngoài và không còn quá ghét bỏ tình trạng hiện tại của bản thân.

2. Chăm sóc về y tế và thể chất

Người nhà hoàn toàn có thể lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân ung thư tại nhà về mặt y tế và thể chất. Người chăm sóc có thể tham khảo các hướng dẫn sau:

2.1. Chủ động tìm hiểu kiến thức về loại ung thư người bệnh mắc phải

Người nhà nên tìm hiểu các kiến thức, lưu ý quan trọng về loại ung thư người bệnh đang mắc phải. Những thông tin này có thể được tìm hiểu qua tư vấn của bác sĩ cũng như trên mạng Internet và sách vở, báo chí. Trong đó, tư vấn của bác sĩ chuyên môn là quan trọng và chính xác nhất về việc điều trị và chăm sóc cho bệnh nhân.

2.2. Lên lịch hẹn với bác sĩ và đưa người bệnh đi khám

Người nhà nên chủ động hỗ trợ bệnh nhân khám bệnh. Ngoài ra, người chăm sóc nên lưu ý về sinh hoạt thường ngày của bệnh nhân để có thể cung cấp cho bác sĩ điều trị các thông tin cần thiết.

2.3. Chăm sóc các hoạt động thường ngày

Do bệnh nhân bị giới hạn nhiều trong sinh hoạt hàng ngày, người thân nên giúp đỡ, hỗ trợ họ trong sinh hoạt thường ngày nếu cần thiết, như ăn uống, vệ sinh cá nhân. Người chăm sóc nên thường xuyên lau dọn và giữ vệ sinh nhà cửa, do bệnh nhân ung thư có hệ miễn dịch kém nên rất dễ mắc phải các bệnh kèm theo. Bên cạnh đó, người nhà nên hạn chế số người đến thăm bệnh nhân. Chỉ nên để người đến thăm đến nhà một đến hai ngày trong tuần. Và cần đảm bảo những người này không mắc các bệnh truyền nhiễm như cúm hay sốt virus. Đây là lưu ý cực kì quan trọng để đảm bảo sức khỏe của người bệnh. 

2.4. Chăm sóc y tế

Người chăm sóc có thể học thêm các biện pháp chăm sóc y tế cần thiết như đo huyết áp, oxy máu, băng bó, chăm sóc vết thương, giúp bệnh nhân uống thuốc, tiêm morphin hay chăm sóc catheter. Người nhà có thể học những kỹ năng này thông qua tư vấn của bác sĩ hay hướng dẫn của những điều dưỡng có chuyên môn.

2.5. Theo dõi việc sử dụng thuốc của người bệnh

Người bệnh ung thư thường phải dùng rất nhiều thuốc Vì vậy, người nhà nên lập danh sách và chia thuốc cho bệnh nhân để đảm bảo bệnh nhân sử dụng đúng và đủ thuốc cũng như đúng liều lượng. Người nhà có thể kẻ bảng với các nội dung sau để hỗ trợ việc theo dõi sử dụng thuốc:

• Tên thuốc
• Liều thuốc
• Đường dùng
• Thời gian sử dụng
• Các lưu ý khi sử dụng (không nghiền, chia nửa viên…)
• Các tác dụng không mong muốn
• Số điện thoại của bác sĩ

2.6. Theo dõi triệu chứng và các tác dụng phụ khi điều trị

Bệnh nhân thường bỏ qua một số triệu chứng nhỏ và chỉ cung cấp các thông tin bệnh nhân nghĩ là quan trọng. Vì vậy, người chăm sóc nên quan sát và thông báo cho bác sĩ điều trị tình trạng sử dụng thuốc và tất cả tác dụng không muốn của thuốc trên cơ thể bệnh nhân. 

2.7. Chăm sóc bệnh nhân ung thư tại nhà về chế độ dinh dưỡng

Bệnh nhân ung thư cần có một chế độ ăn đủ dinh dưỡng. Người nhà cần chú ý bổ sung thực phẩm chứa các nhóm chất sau đây:

Chất đạm

Người nhà nên thêm vào chế độ ăn của người bệnh các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa để bổ sung chất đạm. Người bệnh nên ăn các loại thịt trắng và hải sản thay vì sử dụng các loại thịt đỏ như thịt heo, thịt bò…

Tinh bột

Các loại thực phẩm như gạo, khoai, sắn, lúa mì, lúa mạch, ngô… là các loại thực phẩm chứa nhiều tinh bột tốt cho cơ thể.

Chất béo

Người nhà nên lựa chọn các loại thực phẩm chứa chất béo không bão hòa cho bệnh nhân. Loại chất béo này có nhiều trong các loại cá béo, hạnh nhân, hạt chia, hạt mắc ca, đầu thực vật. Ngoài ra, bệnh nhân nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa trong thịt, da và nội tạng động vật.

Vitamin và chất xơ

Đặc biệt, do phải điều trị bằng hóa chất, người bệnh ung thư cần được bổ sung chất xơ và vitamin trong rau quả. Người bệnh nên ăn ít nhất 500g trái cây và rau củ mỗi ngày để hỗ trợ giảm nhẹ các tác dụng không mong muốn hóa trị và xạ trị.

3. Quản lý về tài chính

Chăm sóc bệnh nhân ung thư tại nhà sẽ tốn một chi phí khá lớn. Nếu người bệnh có bảo hiểm y tế thì sẽ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính. Tuy nhiên, rất nhiều thuốc sử dụng không được chi trả bởi bảo hiểm y tế. Vì vậy, người chăm sóc nên lên một kế hoạch chi tiêu chi tiết. Người nhà nên hiểu rõ các điều khoản trong danh mục bảo hiểm chi trả. Ngoài ra, cần giữ lại tất cả các hóa đơn mua thuốc hay hóa đơn viện phí để làm căn cứ thanh toán bảo hiểm và quản lý tài chính được hiệu quả hơn.

4. Dành thời gian nghỉ ngơi cho bản thân

Chăm sóc người bệnh ung thư có thể làm người nhà mệt mỏi về cả tinh thần lẫn thể chất. Vì vậy, bên cạnh chăm sóc người bệnh, người nhà cũng nên quan tâm, chăm sóc cho sức khỏe của mình nhiều hơn. Cần có nhiều người cùng thực hiện chăm sóc bệnh nhân và cần phân công chăm sóc phù hợp với lịch làm việc và sinh hoạt của từng người. Tất cả những người chăm sóc cần được nghỉ ngơi ít nhất 1 ngày/tuần. Luôn cần có ít nhất một người thân ở bên cạnh bệnh nhân để họ bớt cảm thấy cô đơn. Nếu người nhà không thể có mặt, gia đình có thể thuê điều dưỡng theo giờ đến chăm sóc bệnh nhân. Tuy nhiên, sự có mặt và chăm sóc của người thân vẫn là vô cùng quan trọng. Người nhà nên cố gắng có mặt ít nhất một vài giờ mỗi ngày để thăm hỏi và quan tâm đến người bệnh.

Khi chăm sóc bệnh nhân ung thư tại nhà, người nhà thường trải qua rất nhiều khó khăn về mặt tài chính, thể chất và tinh thần. Vì vậy, cần có sự chung tay giúp đỡ của tất cả người thân trong gia đình. Người nhà cũng nên tìm kiếm thêm sự giúp đỡ của bạn bè, hàng xóm, họ hàng và các y bác sĩ điều trị để làm giảm gánh nặng cho chính mình và gia đình.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp vấn đề về ung bướu, bạn có thể tìm hiểu thêm thông tin qua hotline 1800 6527 hoặc nhắn tin Zalo/Facebook!