Cách ngăn ngừa ung thư lưỡi tái phát

Ung thư lưỡi dễ tái phát nếu người bệnh chủ quan. Giữ lối sống lành mạnh, vệ sinh răng miệng và tái khám định kỳ giúp phòng ngừa hiệu quả.

Ung thư lưỡi là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến ở vùng đầu cổ, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến ăn uống, phát âm và chất lượng sống của người bệnh. Dù đã điều trị thành công, nguy cơ tái phát ung thư lưỡi vẫn tồn tại nếu người bệnh không duy trì lối sống khoa học, dinh dưỡng hợp lý và tái khám định kỳ. Vậy làm sao để giảm tối đa khả năng tái phát và duy trì sức khỏe lâu dài? Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây.

1. Vì sao ung thư lưỡi dễ tái phát?

Ung thư lưỡi thường bắt nguồn từ lớp tế bào vảy bao phủ bề mặt lưỡi. Sau điều trị, dù khối u đã được loại bỏ, vẫn có thể còn sót lại tế bào ung thư vi thể hoặc những tổn thương tiền ung thư chưa được phát hiện. Ngoài ra, việc tiếp tục duy trì các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu hay vệ sinh răng miệng kém có thể khiến tế bào bất thường tái sinh và phát triển thành ung thư lưỡi mới.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ tái phát gồm:

• Tổn thương di căn vi thể còn sót sau phẫu thuật hoặc xạ trị.
• Thói quen sinh hoạt không thay đổi: hút thuốc, uống rượu, nhai trầu, ăn uống thiếu chất.
• Suy giảm miễn dịch khiến cơ thể không đủ khả năng ngăn chặn tế bào ung thư mới hình thành.
• Bỏ qua các đợt tái khám định kỳ, dẫn đến phát hiện muộn khi bệnh quay trở lại.

2. Chăm sóc sau điều trị giúp ngăn ngừa tái phát

Sau khi kết thúc phác đồ điều trị, cơ thể người bệnh cần thời gian để hồi phục. Việc chăm sóc đúng cách không chỉ giúp cải thiện thể trạng mà còn góp phần ngăn ngừa ung thư lưỡi tái phát hiệu quả.

Dưới đây là những nguyên tắc quan trọng:

2.1 Duy trì dinh dưỡng cân bằng

Cơ thể sau điều trị ung thư lưỡi thường yếu, ăn uống khó khăn do đau miệng hoặc thay đổi vị giác. Người bệnh nên chọn các món mềm, dễ nuốt, giàu dinh dưỡng như cháo, súp, cá hấp, trứng, đậu hũ và sữa.

• Tăng cường rau xanh và trái cây: Bổ sung vitamin A, C, E, kẽm, selen giúp chống oxy hóa, hỗ trợ tế bào khỏe mạnh.
• Hạn chế đồ cay nóng, rượu bia, thuốc lá vì có thể kích ứng niêm mạc miệng.
• Uống đủ nước, ưu tiên nước lọc hoặc nước ép rau củ.
• Chế độ ăn lành mạnh giúp giảm nguy cơ tái phát ung thư lưỡi và tăng sức đề kháng cho cơ thể.

2.2 Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ

Vệ sinh răng miệng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa viêm nhiễm và tái phát ung thư vùng khoang miệng.

• Đánh răng nhẹ nhàng bằng bàn chải mềm 2-3 lần/ngày.
• Súc miệng bằng dung dịch muối loãng hoặc nước súc miệng không cồn để giảm vi khuẩn.
• Khám nha khoa định kỳ mỗi 3-6 tháng để phát hiện sớm tổn thương bất thường.

Niêm mạc miệng khỏe mạnh giúp hạn chế sự hình thành tế bào bất thường

2.3 Bỏ thuốc lá, rượu bia và trầu cau

Đây là những nguyên nhân hàng đầu làm tăng nguy cơ tái phát ung thư lưỡi. Khói thuốc chứa hàng nghìn hóa chất độc hại, gây tổn thương DNA tế bào niêm mạc. Rượu bia lại làm khô miệng, khiến chất độc lưu lại lâu hơn.

Khi kết hợp cả hai thói quen này, nguy cơ tái phát tăng gấp 10 – 15 lần so với người bình thường. Việc bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia không chỉ giúp phòng ngừa tái phát mà còn cải thiện chức năng gan, phổi và tim mạch.

3. Theo dõi và tái khám định kỳ

Nhiều người sau điều trị thường chủ quan khi không còn thấy triệu chứng, tuy nhiên tế bào ung thư có thể âm thầm phát triển trở lại.Các bác sĩ khuyến cáo:

• 6 tháng đầu sau điều trị: nên tái khám mỗi tháng.
• 6 tháng đến 2 năm tiếp theo: tái khám 2-3 tháng/lần.
• Từ năm thứ 3 trở đi: kiểm tra định kỳ mỗi 6 tháng.

Tái khám giúp bác sĩ theo dõi vị trí cắt bỏ khối u, kiểm tra hạch cổ, đánh giá chức năng nói, nuốt và phát hiện sớm dấu hiệu tái phát ung thư lưỡi. Trong một số trường hợp, có thể cần chụp CT, MRI hoặc nội soi họng – miệng để đánh giá kỹ hơn.

4. Tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên

Sau phẫu thuật hoặc xạ trị, hệ miễn dịch thường suy yếu, khiến cơ thể dễ nhiễm trùng hoặc hình thành tế bào lạ. Để phục hồi và tăng cường đề kháng, người bệnh nên:

• Ngủ đủ giấc (7-8 tiếng/ngày).
• Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, hít thở sâu giúp lưu thông máu, giảm căng thẳng.
• Giữ tinh thần lạc quan, tránh lo âu kéo dài.

Một số nghiên cứu cho thấy, duy trì lối sống tích cực giúp cơ thể tiết ra endorphin và cytokine có khả năng hỗ trợ miễn dịch, góp phần ngăn chặn tế bào ung thư lưỡi tái phát.

5. Vai trò của tầm soát sớm

Tầm soát định kỳ là cách quan trọng để phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát hoặc xuất hiện khối u mới.Người từng mắc ung thư lưỡi nên thực hiện:

Nội soi miệng – họng định kỳ.

• Xét nghiệm hình ảnh học (CT, MRI, PET-CT) nếu nghi ngờ tổn thương.
• Sinh thiết vùng nghi ngờ để xác định bản chất tế bào.

Phát hiện sớm sẽ giúp điều trị kịp thời, giảm nguy cơ di căn và tăng tỷ lệ sống lâu dài.

6. Chăm sóc tinh thần và hỗ trợ tâm lý

Bên cạnh điều trị thể chất, tâm lý cũng là yếu tố ảnh hưởng lớn đến khả năng phục hồi và phòng ngừa tái phát. Người bệnh sau ung thư lưỡi thường gặp lo âu, sợ hãi hoặc tự ti khi nói chuyện.

• Chia sẻ cảm xúc với người thân hoặc bác sĩ tâm lý.
• Tham gia nhóm hỗ trợ bệnh nhân ung thư, nơi có thể học hỏi kinh nghiệm sống khỏe sau điều trị.
• Giữ tinh thần tích cực giúp giảm stress là yếu tố có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.

7. Khi nào cần đi khám ngay?

Người từng điều trị ung thư lưỡi cần đặc biệt lưu ý nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Đau rát, loét hoặc sưng ở lưỡi kéo dài hơn 2 tuần.
• Khó nuốt, nói hoặc cử động lưỡi.
• Có hạch nổi ở cổ.
• Chảy máu miệng không rõ nguyên nhân.

Đây có thể là dấu hiệu sớm của tái phát, cần đến cơ sở chuyên khoa để kiểm tra và xử lý kịp thời.

Ung thư lưỡi không chỉ ảnh hưởng đến chức năng ăn uống và giao tiếp mà còn tiềm ẩn nguy cơ tái phát nếu người bệnh chủ quan. Việc duy trì dinh dưỡng đầy đủ, lối sống lành mạnh, bỏ thuốc lá, rượu bia, vệ sinh răng miệng tốt và tái khám định kỳ là chìa khóa quan trọng giúp phòng ngừa ung thư lưỡi tái phát. Hãy coi chăm sóc sức khỏe sau điều trị là một hành trình dài hơi, nơi mỗi hành động nhỏ hôm nay sẽ giúp bạn bảo vệ cuộc sống khỏe mạnh và ý nghĩa hơn mỗi ngày.