Ung thư thận: Dấu hiệu nhân biết, nguyên nhân và cách điều trị
Ung thư thận là căn bệnh ung thư hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 2% các ca ung thư. Tuy nhiên, đây lại là căn bệnh nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vậy, triệu chứng và cách điều trị ung thư thận như thế nào? Mời bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé!
Xem nhanh
1. Ung thư thận là gì?
Ung thư thận hay là tình trạng tế bào ung thư khởi phát tại thận tăng sinh một cách mất kiểm soát và hình thành lên các khối u. Các tế bào ung thư này có khả năng lây lan sang các bộ phận khác trong cơ thể như gan, xương, não,… và phát triển tại đó.
– Ở người trưởng thành, ung thư thận thường gặp chủ yếu là loại ung thư biểu mô tế bào thận (RCC- Renal Cell Carcinoma).
Ung thư tế bào biểu mô thận lại được chia làm nhiều loại gồm: u thận tế bào sáng, ung thư biểu mô tế bào thận thể nhú, ung thư biểu mô tế bào thận thể kị, ung thư biểu mô ống góp, Ung thư biểu mô tủy thận,… Trong đó u thận tế bào sáng chiếm tỷ lệ cao nhất, khoảng 70-80% trong số các trường hợp. Đây là loại ung thư ác tính phổ biến thứ hai trong hệ tiết niệu và chiếm khoảng 1-2% trong tổng số ung thư ở người trưởng thành.
– Ở trẻ em, ung thư thận thường gặp là loại u nguyên bào thận (hay còn gọi là u Wilm)
Ung thư thận có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng thường gặp nhất ở người cao tuổi và tỷ lệ nam giới mắc nhiều hơn nữ giới.
2. Các giai đoạn tiến triển của ung thư thận
Dựa theo Hệ thống phân loại của Hiệp hội Ung thư Mỹ, ung thư thận được chia thành 4 giai đoạn:
- Giai đoạn I: Khối u có kích thước dưới 7cm và vẫn khu trú trong thận mà chưa di căn tới các hạch và các vị trí ở xa.
- Giai đoạn II: Khối u có kích thước dưới 7cm và đã di căn tới 1 hạch vùng nhưng vẫn còn khu trú trong thận và chưa có di căn xa
- Giai đoạn III: Khối u xâm lấn vào các vùng lân cận như tĩnh mạch thận, mô mỡ quanh thận nhưng chưa vượt ra khỏi cân mạc bọc thận. Tế bào ung thư có thể đã xâm lấn các hạch lympho gần quanh thận nhưng chưa xâm lấn tuyến thượng thận.
- Giai đoạn IV: Tế bào ung thư đã xâm lấn tuyến thượng thận, các hạch bạch huyết và các cơ quan khác trong cơ thể.
3. Nguyên nhân ung thư thận
Hiện nay, các chuyên gia vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ra u ác tính ở thận. Tuy nhiên, có một số yếu tố nguy cơ được cho là làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
- Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ cao gây ung thư thận. Theo thống kê, khoảng 30% nam giới và 24% nữ giới bị ung thư thận có tiền sử hút thuốc lá. Nguy cơ mắc bệnh tỷ lệ thuận với thời gian hút và số lượng thuốc lá hút mỗi ngày. Lý do là bởi, trong khói thuốc lá có chứa các chất độc hại (hơn 4000 loại độc tố) có khả năng gây tổn thương DNA của tế bào. Trong đó, chất Benzo (a) pyrene trong thuốc lá có khả năng gây tổn thương gen p53, một gen quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể chống lại ung thư.
- Các hydrocacbon thơm đa vòng như 3′-5′-benzopyrene cũng được cho là liên quan đến sự phát triển ung thư thận. Công nhân làm việc trong các ngành như in ấn, hóa chất, nhuộm hoặc dầu mỏ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do tiếp xúc với các chất này.
- Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc xuất hiện ung thư thận. Bệnh có khả năng di truyền trong gia đình, và những người có khiếm khuyết ở nhiễm sắc thể số 3 hoặc chuyển vị của nhiễm sắc thể số 3 và số 8 cũng có nguy cơ mắc bệnh cao.
- Béo phì: Những người béo phì có nguy cơ bị ung thư thận cao hơn.
- Những người sử dụng thuốc giảm đau kéo dài như Paracetamol hay NSAID (như Ibuprofen, Aspirin,…) cũng có nguy cơ cao mắc ung thư thận.
4. Các dấu hiệu ung thư thận
Ung thư thận thường diễn biến âm thầm. Ở giai đoạn đầu, bệnh hầu như không có triệu chứng gì hoặc nếu có thì các triệu chứng rất mờ nhạt, người bệnh rất khó phát hiện
Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ xuất hiện rõ rệt hơn. Các dấu hiệu thường gặp của ung thư thận là:
- Đái ra máu: Đây là dấu hiệu thường gặp nhất, xảy ra ở khoảng 80% bệnh nhân. Người bệnh thường quan sát thấy nước tiểu có màu máu và không có máu cục. Một số trường hợp có thể gây đái máu vi thể, có máu cục và thậm chí gây đau quặn thận.
- Đau vùng thắt lưng: Người bệnh thường cảm thấy những cơn đau âm ỉ, do khối u phát triển và làm căng bao thận. Đôi khi có thể đi kèm với các cơn đau quặn thận do tắc nghẽn đường niệu bởi các cục máu đông.
- Sờ thấy khối u vùng thắt lưng: ở giai đoạn muộn, người bệnh có thể tự sờ thấy khối u cứng, không đồng đều và ít di động trong vùng thắt lưng.
Đái ra máu, đau vùng thắt lưng và sờ thấy khối u vùng thắt lưng là 3 triệu chứng điển hình của ung thư thận.
Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp một số triệu chứng khác như:
- Giãn tĩnh mạch tinh ở cùng bên với u thận: Khi kiểm tra, có thể thấy sự giãn nở của các tĩnh mạch tinh gần khối u thận.
- Sốt cao dai dẳng: Do sự hoại tử trong thận hoặc các chất sinh nhiệt của ung thư tế bào thận, người bệnh có thể mắc phải tình trạng sốt dai dẳng kéo dài.
- Đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt, ngứa tê các chi và rối loạn thị giác.
- Sụt cân nghiêm trọng
- Gan to, nhẵn và không đau: Gan có thể trở nên phình to và không gây đau.
- Tăng huyết áp: Do khối u thận tiết ra nhiều renin hoặc do chèn ép động mạch thận, người bệnh có thể gặp tình trạng tăng huyết áp.
Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, ung thư thận không có triệu chứng rõ ràng. Bệnh thường chỉ được phát hiện khi kiểm tra sức khỏe bằng siêu âm.
5. Làm thế nào để chẩn đoán ung thư thận?
Để chẩn đoán ung thư thận, bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng.
Các xét nghiệm được chỉ định trong chẩn đoán ung thư thận bao gồm:
- Xét nghiệm nước tiểu: giúp phát hiện sự hiện diện của máu trong nước tiểu
- Chụp cắt lớp vi tính ổ bụng: giúp đánh giá được đặc điểm của khối u như vị trí, kích thước, số lượng, tình trạng xâm lấn và khả năng di căn xa.
- Sinh thiết thận hay chọc tế bào: Bác sĩ lấy 1 mẫu mô thận nghi ngờ và tiến hành xét nghiệm giải phẫu bệnh để xác định khối u có phải là ung thư hay không
- Chụp X-Quang phổi: giúp phát hiện tế bào ung thư di căn phổi.
- Chụp xạ hình xương: giúp phát hiện tế bào ung thư di căn xương.
Các phương pháp chẩn đoán này cho phép bác sĩ đánh giá được tình trạng của bệnh nhân để từ đó có kế hoạch điều trị phù hợp nhằm nâng cao khả năng điều trị và tăng cơ hội sống sót cho bệnh nhân
6. Điều trị ung thư thận
Ung thư thận là căn bệnh nguy hiểm và việc điều trị phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh, trong đó phẫu thuật đóng vai trò chủ yếu:
- Ung thư thận giai đoạn sớm (giai đoạn 1,2 và 3): Thời điểm này, tế bào ung thư vẫn còn khu trú tại thận mà chưa lây lan sang các khu vực khác nên phẫu thuật được coi là phương pháp điều trị hiệu quả và triệt để. Tùy thuộc vào tính chất của khối u mà bác sĩ chỉ định cắt bán phần hoặc toàn bộ thận và cắt bỏ cả tuyến thượng thận nếu có dấu hiệu xâm lấn. Trường hợp bệnh nhân không thích hợp để phẫu thuật thì bác sĩ có thể kỹ thuật điều trị xâm lấn tối thiểu bằng nhiệt để tiêu diệt khối u
- Ung thư thận giai đoạn cuối: Lúc này, tế bào ung thư đã di căn tới các cơ quan khác trong cơ thể. Do đó, phẫu thuật không còn là phương pháp điều trị triệt để nữa mà có tác dụng kiểm soát chảy máu, giảm đau đớn cho bệnh nhân.
Ngoài phẫu thuật, có một số phương pháp khác được áp dụng để điều trị phối hợp cho bệnh nhân:
- Xạ trị có thể được sử dụng khi có sự lan rộng đến não, xương, phổi.
- Điều trị hóa chất bằng vinblastin, fluoropyrimidine cũng được áp dụng, tuy nhiên tỷ lệ đáp ứng điều trị với phương pháp này không cao.
- Điều trị bằng miễn dịch bằng Interferon α, Interleukin-2 hiện là hướng nghiên cứu mới và bước đầu cho thấy hiệu quả điều trị
Xem thêm: Kiểm soát buồn nôn và nôn sau hóa trị và xạ trị ở bệnh nhân ung thư
7. Ung thư thận có chữa được không?
Ung thư thận có chữa được không phụ thuộc vào giai đoạn phát hiện bệnh.
Nếu bệnh được phát hiện ở giai đoạn sớm (giai đoạn 1 và 2) khi khối u vẫn còn khu trú trong thận thì có thể được chữa khỏi bằng phẫu thuật. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm của người bệnh lên tới 81%.
Nếu ung thư thận được phát hiện ở giai đoạn 3, tế bào ung thư đã lan ra ngoài thận nhưng chưa di căn xa thì bệnh vẫn có khả năng chữa khỏi nếu bệnh nhân đáp ứng tốt với điều trị. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm của bệnh nhân là 53%
Còn ở giai đoạn cuối thì khả năng chữa khỏi là điều không thể bởi lúc này, tế bào ung thư đã di căn tới các cơ quan khác trong cơ thể. Mục tiêu điều trị ở giai đoạn này là kiểm soát triệu chứng, hạn chế sự tiến triển của khối u để kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân. Lúc này tỷ lệ sống sót của bệnh nhân sau 5 năm chỉ còn 8%.
8. Biện pháp phòng tránh ung thư thận
Dưới đây là một số biện pháp giúp phòng ngừa ung thư thận:
- Tránh tiếp xúc với các hóa chất: Một số hóa chất độc hại góp phần làm tăng nguy cơ mắc ung thư thận. Do đó, hạn chế tiếp xúc với các chất độc hại như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và các chất hóa học công nghiệp khác,… có thể giảm nguy cơ phát triển ung thư thận
- Kiểm soát các bệnh lý toàn thân như đái tháo đường, béo phì,… bằng cách duy trì chế độ ăn uống và vận động thường xuyên cũng góp phần làm giảm nguy cơ mắc ung thư thận.
- Điều trị triệt để các bệnh lý đường tiết niệu như nhiễm khuẩn tiết niệu, sỏi tiết niệu,… giúp giảm tổn thương thận, góp phần hạn chế nguy cơ ung thư thận.
- Khám sức khỏe định kỳ để giúp phát hiện sớm ung thư thận
Mời bạn tham khảo một số sản phẩm gợi ý từ hotroungthu.vn
